Logos Multilingual Portal

Select Language



José Ortega y Gasset (1883-1955)

Der spanische Philosoph, am 9. Mai 1883 als Sohn eines Verlegers in Madrid geboren, studierte in Madrid, Marburg, Berlin und Leipzig und lehrte an der Universität Madrid. Unter dem Einfluß von Nietzsche und Dilthey schrieb er seinen bekanntesten Essay, La rebelión de las masas (Der Aufstand der Massen, 1929), in dem er den Verfall der Gesellschaft auf das Fehlen einer fähigen Elite und Mißachtung der sittlichen Normen zurückführt. Der Disziplinlosigkeit der Masse stellt er eine kulturstiftende Funktion der Elite entgegen.
Politisch setzte sich Ortega in Spanien seit 1914 für die Republik ein. Sein geistiger und ideologischer Einfluß auf den entstehenden Falangismus in Spanien ist unverkennbar. Dennoch wurde er zum Gegner Francos und verließ Spanien zu Beginn des Bürgerkriegs 1936.
Erst 1949 kehrte er aus dem Exil nach Madrid zurück, wo er am 18. Oktober 1955 starb.

al strêdi d\'la lealtê i ên sèimper drètti
an savâm mènga quàl ch\'às càpita, ècco quàl ch\'as càpita
chi àn pôl fêr quàl ch\'àl vôl, ch\'al vòia quàl ch\'àl pôl
cun la morêl a mitàm \'na pêza a i eròr fât per istînt, e con l\'amôr a giustàm i eròr ed la morêl
èser cêr l\'è la gentilàzza dal filôsof
inamurêres l\'è ch\'àl muméint d\'imbabiméint che po\' se Dio vôl al pâsa
la mâsima specialisaziòun la dvèinta la mâsima ignorânza
la sièinza l\'è tòtt quàl ch\'às pôl màtter in discussiòun
l\'esistèinza d\'ùn disocupê l\'è la negaziòun dal dirètt ed stêr al mànd pêz ancâra ed la mòrt
mè a sûn mè e quàl c\'a ghò intôren
meravigliêres, armanêr, a vôl dîr c\'às tâca a capîr
tòtt al vòlti che t\'insègn, insègna a avèr di dòbbi a propòsit ed qual c\'t\'insègn